WIE WORDT ER NOU NIET VROLIJK VAN DISCODIP?!
Onder het genot van een softijsje spraken we Efrem Stein over zijn nieuwe voorstelling Discodip.
Het woord ‘Discodip’ omvat alles waar de voorstelling over gaat. Discodansjes, traantjes en ijsjes. ‘Je moet jezelf af en toe in Discodip dippen,’ zegt hij zelf. De voorstelling Discodip staat op 23 januari op de presentatiedag voor seizoen 2023-2024.
Hoi Efrem, waar kwam de inspiratie voor je nieuwe voorstelling vandaan?
Spelen vind ik het leukste dat er is, maar inspiratie voor een nieuwe voorstelling kwam maar niet.
Het is gedeeltelijk een nasleep van de pandemie, waarin ik mijzelf en mensen om mij heen somberder zag worden, introverter en gesloten. Ik schok er een beetje van. Tijd voor rust en reflectie is goed. Maar dit was iets anders. Op een gegeven moment moet je daar uitstappen. Zelf actie ondernemen om weer open te staan voor plezier en avontuur. Doen waar je vrolijk van wordt.
Voor mij is dat dansen en wegdromen op de dansvloer. ‘Last night the DJ saved my life.’
Doen waar je vrolijk van wordt. Is dat het thema van je nieuwe voorstelling?
Ja! Vooral wanneer je verdrietig bent. Wat doe je als je sip bent? Hoe word je weer blij?
Disco haalt mij dus uit mijn dip! We weten allemaal dat bewegen goed voor je is en dansen is een geweldige expressievorm om jezelf te uiten. Ook de kinderen in het publiek laat ik niet stilzitten. Discodip wordt mijn meest interactieve voorstelling. ‘Express yourself.’
Hoe kwam je op de titel Discodip?
Uit je dip met disco. Vrolijkheid en verdriet. Komedie en tragiek, in één pakkend woord: Discodip. Een tragikomedie voor de allerkleinsten. Discodip is natuurlijk ook wat je softijsje lekker opfleurt. Daar gaat Discodip over. Je moet jezelf af en toe in Discodip dippen. Op de promotiefoto draag ik een witte puntmuts gedipt in Discodip. Ik ben een softijsje met een zoet traantje op mijn wang.
Het traantje van de Pierrot?
Het is een lang gekoesterd en stil verlangen van mij om ooit iets te maken dat geïnspireerd is op de Pierrot, de droevige clown. Heel poëtisch en beeldend. In triestheid schuilt schoonheid.
Zoals de vintage afbeeldingen en keramiek beeldjes van de pierrot, ze raken iets in mij. Vanwege het thema van mijn voorstelling kan ik er nu iets mee doen.
Wat wil je dat kinderen meenemen uit deze voorstelling?
Dat verdrietig zijn bij het leven hoort. En natuurlijk wil ik dat de kinderen thuis een vrolijk muziekje opzetten en gaan dansen wanneer ze zich verdrietig voelen. De volwassenen trouwens ook.
In elke voorstelling doe ik een beroep op de verbeeldingskracht van kinderen, op hun creativiteit. Ook op het emotioneel-sociaal vlak gebeurt er veel. Tijdens een droevig moment in de voorstelling wanneer ‘Jip’ een traantje wegpinkt, riep een kindje heel lief uit de zaal: ‘Laat hem maar even.’
Ze begreep het. Herkende de emotie. Soms ben je even sip. Wil je even niets. Dat mag.
Jouw kracht zit echt in de interactie met de kinderen tijdens je voorstelling. Je geeft ze veel ruimte. Is dat niet heel spannend?
De voorstelling begint met observeren. Ik scan vrij snel de ruimte. Hoe komen de kinderen de zaal binnen, zijn ze stil of juist heel druk. Wat hebben ze als groep en als individu nodig om zich veilig en op hun gemak te voelen. Een belangrijke basis. Is er vertrouwen? Pas dan staan de kinderen open voor contact en spel. Dit heb ik geleerd in mijn werk als clown in ziekenhuizen.
Door het interactieve spel neem ik de kinderen stap voor stap mee in het verhaal. Actie en reactie. Zonder veel uitleg en antwoorden. Zo blijven ze nieuwsgierig en betrokken. Het geeft de kinderen ruimte om na te denken, te reageren, verbanden te leggen, en woorden te geven aan dat wat ze zien. Dat stimuleert het creatieve proces en de taalontwikkeling.
In Discodip zijn er veel momenten waar er ruimte is voor mij om echt te reageren op het aanbod van de kinderen. Ik luister en geef antwoord. Improviseer met hun aanbod. Ik weet wanneer dat kan, zodat de lijn van de voorstelling intact blijft. Daarom zijn try-outs zo belangrijk. Dit is inderdaad een beetje spannend, maar dat is wat ik zo leuk en bijzonder vind aan theatermaken. En vooral spelen voor kleine kinderen, die heel vrij zijn (en zich vrijer voelen gedurende de voorstelling) om te roepen en doen wat in hun opkomt. Dat geeft een extra waarde aan de voorstelling, die alleen zij kunnen brengen. Elke voorstelling is zo net iets anders dan de vorige. Dat is de kracht van theater.
Hoe past deze voorstelling in je andere werk?
Net als Pakkepapier en Wirrewar is ook Discodip een solo. Mijn speelwijze is interactief, clownesk, beeldend en fysiek. In elke voorstelling gebruik ik eenvoudige voorwerpen. Doordat ik alleen speel zijn de voorwerpen van grote waarde. Het zijn een soort medespelers waar ik mij toe verhoud.
In Pakkepapier zijn dat rollen inpakpapier, in Wirrewar rode touwen en in Discodip oude LP’s die ik geschilderd heb in vrolijke kleuren. Zonder zou ik letterlijk met lege handen op het toneel staan.
Weten kinderen wel wat LP’s zijn?
De jaren ’80 is mijn kindertijd. Daar ligt veel inspiratie voor mij. Ik kan me direct verbinden met de belevingswereld van een kind. Vroeger had je LP’s, nu is er de iPad. Of je nou ergens aan moet draaien, trekken of op drukken, als er muziek uit komt is het goed. In de voorstelling klap ik met mijn hand op de LP’s en dan hoor je muziek. De kinderen begrijpen dat gelijk en het is grappig.
Voor de volwassenen is de associatie met LP’s en de jaren ‘80 een leuk extraatje. Ik zie ze bewegen wanneer de discodeuntjes komen. De sfeer is gelijk gezet.
Je hebt een aanstekelijke discohit gemaakt. ‘Mag ik een Discodip.’ Hoe is dat nummer ontstaan?
Discodip kan niet zonder discomuziek. En met name Italodisco, mijn favoriet. Maarten Nauw, die ook mijn promotiefoto’s maakt, heeft het nummer voor mij gemaakt. Het is de eerste keer dat ik met iemand samenwerk voor de muziek. Ik ben er heel enthousiast over. Ik was benieuwd of de muziek zou aanslaan bij de kinderen. Het is letterlijk en figuurlijk zoeken naar de juiste toon. Je kan kinderen niet vroeg genoeg met goede muziek in aanmerking laten komen.
Heb je een leuke anekdote uit je eigen kindertijd?
Toen ik een peuter was had ik de LP’s van mijn ouders uit de kast gepakt. Ik had alle platen uit de hoezen gehaald en op de grond gelegd. Ik ging op de platen staan en begon te dansen. Ik dacht dat er muziek uit zou komen. Erg hè? Maar mijn ouders hebben er wel eerst een foto van gemaakt voordat ze me lieten stoppen. Ik wilde het naspelen in de voorstelling, maar beter van niet. Ik wil de kinderen niet op verkeerde ideeën brengen, haha. Krijg ik allemaal boze berichtjes van ouders.